Kim jest dyrektor finansowy (CFO)?

Droga do objęcia stanowiska dyrektora finansowego może być długa — średnio trwa od 10 do 15 lat. Dyrektorzy finansowi zazwyczaj mają wykształcenie w dziedzinie księgowości lub finansów oraz posiadają dyplom ukończenia studiów biznesowych, zazwyczaj MBA. Oprócz wiedzy na temat GAAP, budżetowania, planowania i analizy finansowej oraz zarządzania przepływami pieniężnymi dyrektor finansowy musi posiadać solidne umiejętności przywódcze i zarządcze oraz wiedzę o branży, a także rozumieć ogólną strategię biznesową organizacji oraz być gotowym do przejęcia inicjatywy w zakresie transformacji finansów.

Osoby na tym stanowisku muszą przewidywać i proponować strategiczne kierunki rozwoju organizacji, opierając się nie tylko na danych wewnętrznych, ale także na środowisku zewnętrznym — regulacyjnym, rynkowym i makroekonomicznym — oraz być w stanie doradzać w zakresie wyzwań i możliwości specyficznych dla danej branży.

Skup się na edukacji w dziedzinie finansów

Zdobycie zarówno tytułu licencjata, jak i magistra jest niezbędne, by udowodnić swoje zaangażowanie i zdolność do realizacji długoterminowych projektów. Rozważ podjęcie studiów z zakresu administracji biznesowej lub finansów, aby nauczyć się jak najwięcej.

Chociaż wykształcenie w dziedzinie finansów jest bardzo pomocne, posiadanie dyplomu MBA zyskuje na znaczeniu. MBA nie tylko ugruntowuje wiedzę finansową, ale także zapewnia solidną bazę wiedzy na temat strategii i operacji. MBA może pomóc w rozpoczęciu drogi do stanowiska dyrektora finansowego.

Rozpocznij karierę w branży finansowej

Wykształcenie jest ważne, ale równie ważne jest praktyczne doświadczenie w branży. Ponieważ dyrektorzy finansowi koncentrują się na podatkowych aspektach biznesu, mogą zacząć od praktyk lub stanowisk w obszarach związanych z finansami, takich jak np.:

• Bankowość
• Księgowość, podatki i audyty
• Konsulting
• Ubezpieczenia
• Planowanie finansowe

Rozwiń umiejętności zarządzania zasobami ludzkimi

Nawet mając rozległą wiedzę i doświadczenie w dziedzinie finansów, dyrektor finansowy musi dysponować także odpowiednimi umiejętnościami zarządzania. Rozwijanie umiejętności miękkich, takich jak komunikacja, przywództwo i rozwiązywanie problemów, przy jednoczesnym zdobywaniu doświadczenia branżowego sprawi, że kandydaci na dyrektorów finansowych będą wyróżniać się na tle konkurencji.

Poznaj certyfikaty zwinnych finansów od Oracle i AICPA

W wielu dużych przedsiębiorstwach jest kilku kluczowych pracowników, którzy bezpośrednio podlegają dyrektorowi finansowemu.

Główny księgowy (ang. Chief accounting officer, CAO): ponieważ rola dyrektora finansowego staje się coraz bardziej wymagająca, główny księgowy często nadzoruje codzienne zadania taktyczne, czym kiedyś w głównej mierze zajmowali się dyrektorzy finansowej. Główni księgowi są często odpowiedzialni za raporty dla komisji SEC, zapewnienie zgodności z lokalnymi i międzynarodowymi przepisami, ład korporacyjny, zarządzanie ryzykiem oraz raporty dotyczące ochrony środowiska, kwestii społecznych i ładu korporacyjnego (ESG).

Ewolucja roli głównego księgowego i jej znaczenie dla dyrektora finansowego

Kontroler: kontrolerzy prowadzą codzienne operacje księgowe i finansowe; często posiadają licencję biegłego księgowego (ang. certified public accountant, CPA) lub tytuł MBA. Są odpowiedzialni za tworzenie raportów, które dostarczają informacji o sytuacji finansowej firmy, w tym o należnościach, zobowiązaniach, zapasach i płacach. Kontroler finansowy często podlega bezpośrednio głównemu księgowemu i zazwyczaj kieruje zespołem księgowych, pracowników zajmujących się należnościami/zobowiązaniami oraz specjalistów ds. płac.

Skarbnik: skarbnik jest odpowiedzialny za płynność finansową firmy, jej zadłużenie i aktywa — zapewnia, że firma jest wypłacalna. W zakres jego obowiązków wchodzą wszelkie inwestycje firmy, zarówno te fizyczne, takie jak budynki i wyposażenie, jak i finansowe.

Dyrektor ds. planowania i analizy finansowej: w wielu dużych przedsiębiorstwach dyrektor ds. planowania i analizy finansowej podlega bezpośrednio dyrektorowi finansowemu. Prawdopodobnie najważniejszym zadaniem zespołów ds. planowania i analizy finansowej jest wykorzystywanie zarówno bieżących, jak i historycznych danych finansowych do tworzenia prognoz finansowych, które dokładnie przewidują przyszłe przychody, wydatki, zyski i przepływy pieniężne. Zespoły ds. planowania i analizy finansowej przygotowują raporty — zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne — które pomagają dyrektorowi finansowemu w ekspansji rynkowej, tworzeniu nowych modeli biznesowych, przeprowadzaniu fuzji i przejęć, sprzedaży majątku przedsiębiorstwa, budżetowaniu kapitałowym i innych obszarach.

Główny księgowy a kontroler

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat rola dyrektora finansowego bardzo się zmieniła, wykraczając poza sprawozdawczość i zgodność z przepisami — obecnie obejmuje również strategię biznesową i transformację cyfrową. W przeszłości główne obowiązki polegały na redukcji kosztów, optymalizacji procesów finansowych oraz gromadzeniu danych, sporządzaniu raportów i podsumowywaniu wyników. Obecnie dyrektorzy finansowi skupiają się na wspieraniu transformacji modelu biznesowego — nie tylko na optymalizacji procesów finansowych, ale także na ich automatyzacji. Dzisiejsi dyrektorzy finansowi mają szerokie, strategiczne obowiązki. Podlegają oni bezpośrednio dyrektorowi generalnemu i ponoszą odpowiedzialność powierniczą wobec rady dyrektorów i udziałowców. Od dyrektorów finansowych oczekuje się, że będą zarządzać nie tylko działem finansowym, ale także strategicznym rozwojem firmy.

Nie oznacza to, że dyrektorzy finansowi zostali zwolnieni z odpowiedzialności za zarządzanie przepływami pieniężnymi, zapewnianie zgodności z przepisami czy sprawozdawczość finansową. Dyrektor finansowy jest nadal odpowiedzialny za kondycję finansową firmy — to jego najważniejszy obowiązek.

Kluczowe obowiązki dyrektora finansowego różnią się także w zależności od wielkości organizacji, branży i tego, czy jest ona notowana na giełdzie, czy nie. Dyrektorzy finansowi wspierają i wpływają na trzy kluczowe funkcje: nadzór kontrolny, operacje oraz strategię i prognozowanie.

Nadzór kontrolny

Choć zakres obowiązków dyrektora finansowego znacznie się poszerzył, zarządzanie finansami nadal jest głównym zadaniem na tym stanowisku. Wiele dużych przedsiębiorstw zatrudnia głównych księgowych, ale to dyrektor finansowy jest ostatecznie odpowiedzialny za zgodność z przepisami, terminowe i dokładne zamykanie ksiąg, kontrolę kosztów i zarządzanie przepływem środków pieniężnych w całej organizacji. Odpowiada również za zapewnienie sprawnego przebiegu codziennych operacji księgowych i finansowych, więc można powiedzieć, że częściowo przejmuje rolę kontrolera finansowego. Dyrektorzy finansowi analizują i zatwierdzają także raporty, które zapewniają lepszy wgląd w sytuację finansową firmy.

Jeśli chodzi o zarządzanie finansami, częścią pracy dyrektora finansowego jest wprowadzenie odpowiedniego systemu zarządzania ryzykiem mającego na celu ochronę przed oszustwami i nieautoryzowanym dostępem użytkowników. Oprogramowanie do zarządzania ryzykiem pomaga organizacjom w spełnianiu wymogów w zakresie zgodności i przepisów, takich jak ustawa Sarbanes-Oxley Act (SOX) i Ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO). Kluczowe dla zarządzania finansami jest także dokładne i terminowe zamykanie ksiąg rachunkowych. Dyrektorzy finansowi nieustannie poszukują sposobów na szybsze zamykanie ksiąg rachunkowych przy użyciu zautomatyzowanego oprogramowania do uzgadniania kont. Nie tylko ułatwia to szybsze sporządzanie raportów dla komisji SEC, ale także daje dyrektorowi finansowemu w każdym kwartale więcej czasu na budżetowanie, planowanie scenariuszy oraz opracowywanie strategii fuzji i przejęć.

Operacje

Centralną częścią roli dyrektora finansowego jest również zarządzanie płynnością i środkami finansowymi. Jeśli chodzi o środki finansowe, dyrektor finansowy jest odpowiedzialny za zadłużenie, aktywa i płynność finansową. Aktywa obejmują zarówno aktywa fizyczne, takie jak budynki czy wyposażenie, jak i inwestycje finansowe. Jeśli chodzi o zadłużenie firmy, dyrektor finansowy pracuje nad jego zmniejszeniem, dbając jednocześnie o to, by nie rosło.

Płynność finansowa to zdolność organizacji do spłacania zobowiązań krótkoterminowych — takich, które staną się wymagalne za mniej niż rok — za pomocą łatwo dostępnych, lub płynnych, środków, czyli gotówki i zbywalnych papierów wartościowych. Płynność finansową wyraża się zazwyczaj jako stosunek lub procent aktywów obrotowych do zobowiązań krótkoterminowych. Dyrektorzy finansowi mierzą płynność za pomocą kilku wskaźników finansowych, takich jak wskaźnik płynności bieżącej i bankowy wskaźnik szybkiej płynności.

Dyrektorzy finansowi muszą zarządzać zarówno przychodami, jak i należnościami, a jednocześnie mieć oko na płatności wychodzące oraz zobowiązania krótko- i długoterminowe. Analityka w czasie rzeczywistym i dokładne prognozowanie przepływów pieniężnych są kluczowe nie tylko z punktu widzenia planowania długoterminowego, ale także w celu zapewnienia, że firma będzie w stanie zapłacić swoje rachunki, kiedy staną się one wymagalne — na czas i za każdym razem.

Strategia i prognozowanie

Dyrektorzy finansowi są w wyjątkowej pozycji, ponieważ mogą współpracować z dyrektorem generalnym i wpływać na przyszły kierunek rozwoju firmy. W wymiarze wewnętrznym dyrektor finansowy doradza działom w różnych obszarach, takich jak rozwój produktów, nowe modele biznesowe, transformacja cyfrowa czy zarządzanie kapitałem ludzkim. Od strony zewnętrznej dyrektor finansowy analizuje trendy rynkowe i rozwój oraz wpływa na decyzje dotyczące np. globalnej ekspansji, celów w zakresie fuzji i przejęć oraz struktury kapitałowej.

Dyrektorzy finansowi korzystają z procesu planowania i analizy finansowej, dzięki któremu mogą przeanalizować kompleksowe dane — historyczne, bieżące i przewidywane wyniki finansowe — w celu uzyskania odpowiedzi na ważne pytania i pomóc dyrektorowi generalnemu w podjęciu właściwych decyzji finansowych:

• Które produkty i linie produktów są rentowne, a które nie?
• Czy jeśli przychody spadną o 10%, to firma nadal będzie rentowna?
• Ile i kiedy powinniśmy inwestować w rzeczowy majątek trwały?
• Czy i kiedy powinniśmy pozyskać finansowanie dłużne lub kapitałowe?
• Jaki wpływ na wynik finansowy będzie miało przejęcie lub zbycie?

Tworząc te prognozy, dyrektor finansowy bierze pod uwagę różne czynniki, takie jak m.in.:

• Trendy sprzedaży
• Cena surowców
• Zmiany w popycie rynkowym
• Dane makroekonomiczne
• Rozwijający się konkurenci
• Postęp technologiczny
• Ryzyko dla przedsiębiorstwa: zmiany rynkowe, geopolityczne, cyberzagrożenia i zmiany w przepisach
• Kryteria środowiskowe, społeczne i dotyczące ładu korporacyjnego

Dyrektorzy finansowi często kupują specjalistyczne oprogramowanie do planowania, które pozwala im opracowywać prognozy i przeprowadzać analizy „co-jeżeli” dla różnych sytuacji: nowych produktów, nowych modeli biznesowych, przejęć, zbycia, ekspansji międzynarodowej, chaosu w łańcuchu dostaw, spowolnienia gospodarczego i wielu innych.

Dyrektorzy finansowi i ich zespoły polegają na technologii, która pozwala im analizować ogromne ilości dostępnych danych. Zasadniczo istnieją dwa rodzaje aplikacji, które są potrzebne dyrektorom finansowym do prawidłowego kierowania działem finansowym: oprogramowanie do zarządzania finansami i oprogramowanie do planowania i analizy finansowej.

Nowoczesny, oparty na chmurze system zarządzania finansami to w pełni zintegrowany pakiet aplikacji do podstawowej obsługi księgowości i finansów, zarządzania wydatkami, zarządzania ryzykiem i zgodnością z przepisami, realizacji zakupów bezpośrednich i pośrednich oraz zarządzania portfelem projektów. Te oparte na chmurze aplikacje oferują wbudowaną technologię uczenia maszynowego, asystentów cyfrowych oraz wbudowane raporty i funkcje analityczne. Systemy zarządzania finansami automatyzują ręczne lub pracochłonne zadania, dzięki czemu dyrektor finansowy może skupić się na strategii i pełnić kluczową rolę doradczą. Dzięki automatycznym kwartalnym aktualizacjom aplikacje nigdy nie staną się przestarzałe.

Kompletny pakiet rozwiązań do planowania i analizy finansowej często jest powiązany z systemami zarządzania finansami i zapewnia wgląd w zarządzanie, a także umożliwia planowanie, budżetowanie, modelowanie scenariuszy i prognozowanie. Innymi słowy, systemy zarządzania finansami służą do obsługi codziennych transakcji, a systemy planowania i analizy finansowej pomagają w zarządzaniu planami finansowymi i strategicznymi firmy — analizują i raportują wyniki działalności.

Dzięki odpowiedniej technologii dyrektorzy finansowi mogą:

• uzyskać wiarygodne źródło danych finansowych;
• wykorzystać wbudowaną analitykę do oceny ogólnej kondycji finansowej za pomocą wskaźników takich jak wskaźnik pokrycia gotówkowego, wskaźnik płynności bieżącej, bankowy wskaźnik szybkiej płynności czy współczynnik zadłużenia do kapitału własnego;
• utworzyć dynamiczne modele i prognozy finansowe pozwalające na planowanie scenariuszy hipotetycznych;
• przyspieszyć zamknięcie finansowe poprzez automatyzację prozaicznych zadań;
• ustalić, które linie produktów i produkty są najbardziej dochodowe;
• zapewnić zgodność z lokalnymi i międzynarodowymi przepisami poprzez zapobieganie nieautoryzowanemu dostępowi użytkowników i egzekwowanie rozdziału obowiązków;
• porównywać wyniki historyczne z budżetami i prognozami oraz przeprowadzać analizę wariancji.

Oparte na chmurze systemy planowania i analizy finansowej oraz zarządzania finansami pomagają dyrektorom finansowym wypełnić braki technologiczne, a dane i analizy w czasie rzeczywistym pomagają im i ich zespołom dostarczać właściwe informacje we właściwym czasie, co umożliwia podejmowanie strategicznych decyzji.

Ludzie — walka o talenty

Według badania „Pieniądze i maszyny” specjaliści ds. finansów z pokolenia Z i millenialsów oczekują od pracodawców korzystania z tych samych technologii, których używają w życiu osobistym. Nie powinno to być zaskoczeniem dla pracodawców; w końcu pokolenie Z dorastało w złotym wieku technologii.

Ci młodzi specjaliści chcą poświęcać mniej czasu na tradycyjne zadania księgowe, a więcej na opracowywanie strategii oraz planowanie i analizę finansową. Dlatego nowoczesne oprogramowanie oferuje wbudowaną sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe, dzięki czemu można zautomatyzować wiele z tych prozaicznych zadań.

Aplikacje chmurowe umożliwiają też pracownikom pracę z dowolnego miejsca na dowolnym urządzeniu z dostępem do Internetu. Dyrektorzy finansowi muszą mieć pewność, że wybrany przez nich dostawca oprogramowania umożliwia pracownikom bezpieczną pracę z dowolnego miejsca, w dowolnym czasie i na dowolnym urządzeniu.

Dane —lepsze podejmowanie decyzji z wykorzystaniem wszystkich danych

Jako że rola działów finansowych jest coraz większa, a ilość i złożoność danych rośnie w rekordowym tempie, najbardziej skuteczni dyrektorzy finansowi to ci, którzy potrafią wykorzystać dane do wspierania procesu decyzyjnego. Ale nie chodzi tylko o dane finansowe. Dział finansowy musi wykorzystywać wszystkie dane: finansowe, operacyjne i zewnętrzne.

Wyobraź sobie, że możesz dostrzec trendy dotyczące odczuć klientów i zachowań zakupowych związanych z portfelem produktów Twojej firmy w różnych regionach geograficznych i wykorzystać te dane do dokładniejszego prognozowania popytu i wyników finansowych. Nowoczesne systemy finansowe wykorzystują sztuczną inteligencję, uczenie maszynowe i analitykę predykcyjną do automatyzacji analiz. Dzięki temu można uzyskać informacje, które pomogą dyrektorom finansowym szybciej podejmować decyzje i działania..

Raportowanie — pewność dzięki wglądowi w działalność w czasie rzeczywistym

Chmurowe systemy zarządzania finansami są wyposażone we wbudowane funkcje analityczne, które wykorzystują uczenie maszynowe i inne nowoczesne technologie, pomagając dyrektorom finansowym odkryć podstawowe czynniki wpływające na rentowność, poprawić wykorzystanie kapitału obrotowego i kontrolować koszty działalności. Dzięki wbudowanej funkcji analizy wydatków i zaopatrzenia firmy mogą skuteczniej zarządzać zasobami. Konfigurowalne, gotowe do użycia wskaźniki, pulpity i raporty dają liderom biznesu wgląd w czasie rzeczywistym w kondycję finansową ich organizacji. Dzięki temu, że te informacje są dostępne w czasie rzeczywistym, dyrektorzy finansowi mogą szybko reagować na zmiany na rynku, wprowadzać nowe modele biznesowe lub przeprowadzać fuzje i przejęcia.

Rozwój — platforma chmurowa, która skaluje się wraz z firmą

Ponieważ nowoczesne oprogramowanie do zarządzania finansami działa w chmurze, organizacje nie muszą się martwić o aktualizacje, dostosowywanie czy konserwację serwera. Infrastruktura, na której opierają się te aplikacje, jest skalowana w górę lub w dół zgodnie z potrzebami firmy. Dyrektorzy finansowi, którzy korzystają z tej technologii, mogą bez obaw skalować swoją działalność, wiedząc, że mają do dyspozycji platformę, która z łatwością poradzi sobie z przyszłym rozwojem.

W związku z tym, że ich pozycja w organizacji jest teraz wyższa, na dyrektorów finansowych będzie wywierana jeszcze większa presja, aby prowadzili swoje organizacje do zrównoważonego rozwoju i wzrostu zysków. Jednak dzięki odpowiedniej technologii dyrektorzy finansowi mogą stać się skutecznymi inicjatorami zmian.